بازاریابی سبز یا Green Marketing یکی از بهترین انواع بازاریابی در دنیای امروزی است که میتواند برای همه مفید واقع شود. با مدیروب همراه باشید تا این مقوله را از نگاهی اجمالی بررسی کرده و راهکارها و استراتژیهای آن را مرور کنیم.
امروزه تمام جوامع بشری در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات زیستمحیطی از جمله انواع آلودگیها مثل آلودگی هوا، آلودگی آبها و مواد غذایی و موارد دیگری مثل افزایش حجم زبالههای پلاستیکی و غیرقابل تجزیه، افزایش گرمایش جهانی و همچنین مسائل متعدد و مشابه دیگری میباشند. مسئول بیش از سه چهارم از این آلودگیها، شرکتها و کمپانیهای تجاری دنیا هستند که با تولید محصولات مضر برای طبیعت و محیط زیست، باعث گسترش هرچه بیشتر آلودگیها به نقاط مختلف میشوند.
تولید بیش از حد پلاستیک و عدم استفاده از جایگزینهای ارگانیک به خاطر هزینههای بیشتر و در بعضی موارد سختی بیشتر، باعث میشود تا کمپانیها بدون توجه به وضعیت کره زمین، فقط به تولید انبوه محصولات غیرارگانیک بپردازند تا سود کلان به دست بیاورند. این شرکتها اهمیتی برای سلامت زمین و محیط زیست قائل نیستند و صرفاً کسب درآمد بیشتر برای آنها ملاک اصلی است.
اما در این میان خوشبختانه کمپانیهای دیگری نیز وجود دارند که برخلاف این افراد سودجو فکر میکنند. این کمپانیها از بازاریابی جدیدی با عنوان "بازاریابی سبز" یا “Green Marketing” استفاده میکنند. در چنین تجارتی، تمرکز شرکتها روی تولید و گسترش محصولات ارگانیک و محصولاتی است که به طبیعت و محیط زیست آسیب نمیرسانند.
به همین منظور و در راستای حمایت از سلامت محیط زیست و سیارهی زمین، یک کمپین جهانی به نام "شیوههای زندگی سالم و پایدار" به انگلیسی: Lifestyles of Health and Sustainability که با حروف اختصاری LOHAS شناخته میشود راهاندازی شده است که در آن میلیونها انسان و صدها شرکت تجاری عضو شده و با حمایت از تولید کالای طبیعی و سالم، به ترویج خرید و استفاده از این نوع کالاها میپردازند و دیگران را نیز تشویق به استفاده از این قبیل محصولات میکنند. خوشبختانه روز به روز به تعداد این نوع مشتریان و حامیان آنها افزوده میشود و همین مسئله بسیاری از کسبوکارها را به تغییر رویه و تولید این مدل محصولات ترغیب کرده است.
با اینکه راهاندازی چنین بازاریابیهایی چالشها و هزینههای بیشتری دارد، اما با رشد روزافزون مشتریان این قبیل محصولات، آینده روشنی در انتظار چنین کسبوکارهایی است. از همین جهت، کمپانیهای بسیار زیادی استراتژیهای بلندمدت متعددی برای جذب این گونه مصرفکنندگان تدارک دیدهاند.
تعریف دقیق بازاریابی سبز چیست؟
در تعریف ساده از این کلمه باید گفت که بازاریابی سبز به فروش محصولات یا سرویسهایی گفته میشود که از لحاظ زیست محیطی مفید بوده و هیچ ضرری برای سیاره زمین ندارند و یا اگر هم ضرری دارند بسیار کم و ناچیز است. این نوع بازاریابی با نامهای دیگری مثل بازاریابی زیستمحیطی، بازاریابی سازگار با محیط زیست، بازاریابی قابل بازیافت و همچنین بازاریابی پایدار نیز معروف است.
درواقع بازاریابی سبز بعد از تأثیرات مخرب اقدامات منفی انسانها روی سیاره زمین به صورت ساده شکل گرفت، اما این نوع بازاریابی به خاطر اینکه تجارتهای زیادی را متهم به تولید محصولات آلودهکننده محیط زیست کرده بود، با تلاشهای سهامداران و رؤسای بسیاری از این کمپانیها سرکوب شد تا همچنان نظام سرمایهداری، بازار اقتصادی جهان را زیر سلطه خود نگه دارد.
کمپینهای پراکنده متعددی در نقاط مختلف جهان برای اعتراض به این کمپانیها راهاندازی شد، اما هیچوقت نتیجهای که باید از این اعتراضها انتظار میرفت، عاید هیچ انسانی نشد. همچنان بسیاری از شرکتهای بزرگ جهان با تولید آلایندهها و آلوده کردن منابع طبیعی، در حال تخریب محیط زیست به بدترین شکل ممکن هستند. از طرف دیگر، فعالیتهای شرکتهای جنگلخواری نیز ادامه دارد و متأسفانه شاهد از بین رفتن صدها درخت به صورت روزانه در کشورهای مختلف هستیم.
اما با تلاشهای پیدرپی مردم و حامیان محیط زیست طی سالهای اخیر، خوشبختانه روند مناسبی در این مسیر شکل گرفته است. مردم با ایجاد یک فرهنگ همگانی و یک کمپین بزرگ، متوجه شدند که نباید از سازمانهای دولتی یا خصوصی انتظار زیادی داشته باشند. آنها تصمیم گرفتند تا خودشان دست به کار شده و با ترویج بازاریابی سبز نه تنها باعث شوند تا مشتریان به سراغ محصولات و سرویسهای باکیفیتتر و کاملاً طبیعی و بدون ضرر بروند، بلکه با این کار در حال ایجاد فشارهای اقتصادی روی خیلی از شرکتهای سودجو هستند تا با انتقال مشتریان آنها به فروشگاهها و تجارتهای ارگانیک، آن شرکتها نیز مجبور شوند در این مسیر قدم بردارند.
دلایل اهمیت داشتن بازاریابی سبز چیست؟
بازاریابی Green Marketing از دو دیدگاه کلی حائز اهمیت است. دیدگاه اول کمک به نگهداری صحیح از منابع طبیعت و کمک به مبارزه با آلودگیهای متعدد که در حال تخریب طبیعت و کره زمین هستند، است. درواقع با این دیدگاه، یک کمپانی تنها در حال تولید یک سری محصول نیست. شرکتهای فعال در این بازاریابی با تولید محصولات سبز نه فقط به روند تولید و فروش محصولات خود میپردازند، بلکه از این طریق رسالت اجتماعی و مسئولیت انسانی خودشان را نیز به اطلاع همه میرسانند.
آنها با این کار هم دیگران را تشویق به این کار میکنند و هم باعث میشوند تا شرکتهای سودجویی که با تولید انبوه محصولات مضر و آلوده برای طبیعت، به فکر جیبشان هستند کمی به خودشان بیایند. ما به عنوان انسان در هر زمینهای که فعالیت داشته باشیم باید وظیفه خودمان را برای کمک به طبیعت جدی بگیریم.
دیدگاه دوم بحث سودآوری و افزایش محبوبیت برند شماست. اگر شما در حوزه بازاریابی سبز فعالیت داشته باشید، به مخاطبین خود این پیام را میدهید که طبیعت و کره زمین و در نتیجه آن، زندگی بهتر انسانها برای شما اولویت اصلی هستند. این موضوع باعث میشود تا مشتریان و مصرفکنندگان متوجه رویکرد خالصانه شما شده و به سمت شما و محصولاتتان سوق پیدا کنند.
درضمن، تولید محصولات و سرویسهای پاک نمایشدهنده مسئولیتپذیری شما در قبال سیاره زمین است و این دقیقاً یکی از فاکتورهای اصلی مشتریان برای انتخاب فروشگاهها و سرویسدهندگان است؛ چراکه با این کار شما از یک تجارت ساده به یک کسبوکار قابل اعتماد برای مصرفکنندگان تبدیل میشوید.
از طرف دیگر میدانیم که محصولات سازگار با محیط زیست به جز پاک و سالم بودن، کیفیت عالی و طبیعی دارند و مشتریان نیز همیشه عاشق محصولات طبیعی و ارگانیک هستند. مردم از مواد شیمیایی و مواد اولیه مصنوعی بیزار هستند و این فرصتی بینظیر برای کسبوکار شما فراهم میکند تا با تبلیغات هدفمند این افراد را به سمت محصولات خود بکشانید و از همین راه فروش خود را افزایش دهید.
در ادامه به صورت خلاصهوار به مهمترین دلایل این نوع بازاریابی از نگاهی متفاوت اشاره میکنیم:
1. دسترسی به بازارهای جدید و مخاطبین
بازاریابی سبز دریچهای شگفتانگیز به روی بازارهای جدید برای شما میگشاید. صدها، هزاران و در مقیاس جهانی میلیونها مصرفکننده وجود دارند که به دنبال این نوع محصولات هستند. موقعیتها و فرصتهای جالبی در این مدل بازاریابی وجود دارد که شما در صورت انتخاب صحیح آنها و پیادهسازی استراتژیهای لازم، میتوانید به موفقیت زیادی در آنها برسید.
2. مزیت رقابتی در بحث رقابت با دیگر شرکتهای تجاری
به خاطر کیفیت و طبیعی بودن محصولات و سرویسهای ارائه شده در این نوع تجارتها، همیشه مزیتی به عنوان برتر بودن به نسبت رقبای دیگر وجود دارد. استفاده از این بازاریابی باعث میشود تا در کنار مشتریان فعلی، مشتریان بیشتری به سراغ بررسی و خرید محصولات شما بیایند و این مسئله شما را در بین رقبا موفقتر نشان میدهد.
3. دسترسی به مصرفکنندگان خاص و نادر و در نتیجه کاهش رقیب
از جایی که محصولات ارگانیک خاص و متفاوت هستند، مخاطبین خاصی نیز دارند. همین مسئله باعث میشود تا شما با رقبای خیلی کمتری برای دسترسی به این مشتریان به رقابت بپردازید. به عبارت دیگر، بازار هدف شما توسط رقبای کمتری تحت پوشش قرار گرفته است و اگر شما درست عمل کنید، میتوانید سهم بیشتری از این بازار مستعد را به خود اختصاص دهید.
4. افزایش محبوبیت و اعتمادسازی برند
حضور در بازارهای سبز به معنی متعهد بودن شما به کسبوکار سالم و از مفهومی دیگر، متعهد بودن به مشتریان برای ارائه محصولات باکیفیت و طبیعی است. با همین مورد میتوانید اعتبار برند خود را افزایش داده و به دنبال آن اعتماد مشتریان را نیز به بهترین شکل ممکن به دست بیاورید. در نتیجه این مورد نیز میتوانید در مبحث بازاریابی B2C حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشید.
5. تصویرسازی اجتماعی و نمایش مسئولیتپذیری
درست مثل گزینه قبلی، با ورود به Green Marketing شما از دید کل اجتماع و حتی تجارتهای دیگر نیز به یک برند معتبر تبدیل میشوید و فرصتهای متعددی برای همکاری با دیگر تجارتها برای خود فراهم خواهید کرد. چنین کسبوکارهایی حتی از طرف دولتها نیز حمایت شده و برای ترغیب دیگر شرکتهای تجاری از آنها تقدیر به عمل میآید.
اهداف بازاریابی سبز
درواقع میتوان اهداف کلی مبحث بازاریابی سبز را در چهار بخش اصلی و چندین بخش فرعی خلاصه کرد. این 4 مورد عبارت اند از :
- پیاده سازی روشهای کسب و کار پایدار
- آگاه سازی مردم و کمپانیها در مورد مسئولیتهای اجتماعی همگانی
- کاهش هزینههای مربوط به مسائلی مثل بستهبندی، هدر رفت انرژی و یا آب و دیگر هزینههای هنگفت
- نشان دادن اهمیت بسیار زیاد محصولات و سرویسهای سالم و سازگار با محیط زیست
در گذشته این عنوان فقط به فعالیتهای تجاری در زمینه تولید محصولات سازگار با محیط زیست اطلاق میشد، اما این روزها معنی و مفهوم بازاریابی سبز گستره بیشتری را در بر گرفته است. این روزها تولید و فعالیت روی محصولات بازیافتی که بعد از یک دوره استفاده بتوان از آنها در تولید محصولات مشابه مجدداً استفاده کرد، یکی از روشهایی است که در این نوع تجارت به آن توجه زیادی میشود. همچنین یکی از مهمترین مباحث مطرح شده در بازاریابی سبز، استفاده از انرژی پاک و سوختهای غیرفسیلی و ارگانیک است.
برندهای فعال زیادی در این حوزه وجود دارند که با حمایتهای مالی و معنوی از کمپینهای این نوع بازاریابی، به گسترش آن کمک میکنند. ریاکاری هیچوقت خوب نیست اما در این مورد و موارد مشابه دیگری که باعث میشود تا دیگران هم به انجام کارهای مثبت روی بیاورند، خیلی بد به نظر نمیرسد. پس اگر شما هم قصد چنین کاری را دارید، حتماً برنامهای برای معرفی فعالیتهای زیستمحیطی خود داشته باشید تا نه تنها مشتریان بیشتری به دست بیاورید، بلکه به یکی دیگر از زنجیرههای متصل به هم در این کمپین بزرگ بپیوندید.
برای این مورد میتوانید از پیشنهادات زیر به منظور استفاده از Green Marketing در کسبوکارتان استفاده کنید و از این نکات مثبت بهرهمند شوید:
- پیامهای واضح و بشردوستانه تولید کنید و آنها را در قالب تبلیغات محصولات خود از طریق رسانههای مختلف به دید و نظر مخاطبین برسانید.
- از طریق محتوا اقدام به گسترش فعالیتهای خود در این زمینه کرده و به همین طریق شروع به اطلاعرسانی کنید. برای این کار میتوانید از وبسایت، وبلاگ، شبکههای اجتماعی و موارد مشابه استفاده کنید.
- با کمپانیها و تجارتهای دیگری که در زمینه بازاریابی سبز و انرژی پاک فعالیت دارند همکاری کنید.
- از برنامهها و کمپینهای سازگار با محیط زیست حمایت کنید و در انجمنها و فعالیتهای آنان مشارکت داشته باشید.
- بخشی از تمرکز خود را روی تولید محصولات و سرویسهای پاک (سبز) و یا قابل بازیافت بگذارید.
- از مواد اولیه بیضرر و یا کمضرر استفاده کنید.
- از انرژی پاک (مثل تولید برق با توربینهای بادی یا پنلهای خورشیدی) بهرهمند شوید.
- ضایعات صنعتی محصولات خود را با استفاده از روشهای این نوع بازاریابی به حداقل برسانید.
- از متدها و روشهای سازگار با محیط زیست، از جمله استفاده از محصولات طبیعی گیاهی و پایدار استفاده کنید.
- با بهرهمندی از این بازاریابی، هزینههای مربوط به بستهبندی محصولات را کاهش دهید.
به شکل سادهتر باید بگوئیم که شما میبایست به نوعی هویت برند خودتان را با مسائل مربوط به Green Marketing همگامسازی کرده و قوانین و اصول این نوع بازاریابی را سرلوحه کار خود قرار دهید. به عبارتی باید خودتان را به این نوع بازاریابی متعهد بدانید.
برای تأثیرپذیری هرچه بیشتر، از Green Marketing در تمام مراحل کسبوکارتان استفاده کنید. برندهای معتبر فعال در این بازاریابی، حتی طرحها و لوگوی برند خودشان را نیز مطابق با این مسئله طرحریزی کردهاند. بازاریابی سبز فقط به فعالیتهای تجاری و تولید محصولات باکیفیت و مطابق استانداردهای طبیعت محدود نمیشود. در حقیقت بخش اعظمی از این بازاریابی به نوعی یک رسالت اجتماعی برای صاحبین مشاغل است تا به صورت جهانی به سلامت سیاره زمین کمک کنند.